Asset Publisher Asset Publisher

Racjonalna gospodarka leśna

Lasy Państwowe jako świadomy zarządca prowadzą zrównoważoną gospodarkę leśną opartą na zasadach hodowli lasu bliskiej naturze. Wielofunkcyjne lasy łączą cele ochrony środowiska (np. wodochronne) z realizowaniem funkcji społecznych i funkcji gospodarczych. Użytkowanie lasu podporządkowane jest zachowaniu trwałości lasu czyli odnowieniu, które najprościej można nazwać wymianą pokoleń. Proces ten podlega wielu regulacjom od ustawowego obowiązku odnowienia w ciągu 5 lat, przez kodeks dobrych praktyk i standardy certyfikacyjne. Efektem takiej gospodarki jest rozproszenie ryzyka wynikające z tworzenia większych i mniejszych płatów różnowiekowych drzewostanów o składzie gatunkowym dostosowanym do siedliska i zmieniającego się klimatu. W praktyce leśnej stosowane są różne rębnie od zupełnych przez złożone a skończywszy na przebudowie drzewostanów przez wprowadzenie drugiego piętra. Wszystkie rębnie mają swoją genezę i są gospodarczym wprowadzeniem naturalnych zaburzeń (pożarów, gradacji etc.) dopasowanych do warunków glebowych i klimatu odpowiadając wymaganiom określonych gatunków drzew. W procesie gospodarczym ważna jest zdrowotność dojrzałego drzewostanu, jego pochodzenie i zgodność z lokalnymi warunkami, gwarantujące stabilność i odporność na zaburzenia. Procesy naturalnego odnowienia trzeba wspierać odnowieniem sztucznym, wprowadzając rodzime pochodzenia lub gatunki, które nie występowały na danym terenie.

Rębnia nie jest końcem lasu, ale początkiem nowego pokolenia, lepiej dostosowanego do zmieniających się warunków glebowych i klimatycznych, mającego lepsze zdolności do pochłaniania dwutlenku węgla, większą witalność i zdolność adaptacyjną do zmieniających się warunków otoczenia.

W Nadleśnictwie Złocieniec stosujemy zręby zupełne, naśladujące wielkopowierzchniowe zaburzenia (pożary lub gradacje), których maksymalna powierzchnia wynosi 4,00 ha, przeznaczone do odnawiana gatunków światłożądnych gł. Sosny, na ubogich i suchych siedliskach (widoczny na Fot. 1 i 2). Miejsca takie sprzyjają rozwojowi roślin zielnych i krzewów, które do rozwoju potrzebują otwartej przestrzeni i dużej ilości światła słonecznego oraz związanych z mini zapylaczy i owadów. Otwarte przestrzenie potrzebne są wielu gatunkom ptaków i ssaków.

Drugim rodzajem rębni naśladujących zaburzenia w mniejszej skali są rębnie gniazdowe, w których tworzy się mniejsze i większe luki przeznaczone dla gatunków cieniolubnych (buk, dąb, jodła) wprowadzanych w litych drzewostanach sosnowych, świerkowych, aby stworzyć im lepsze warunki wzrostu i rozwoju w początkowym okresie życia. Uzyskujemy tutaj stabilną, złożoną pionową i poziomą strukturę przestrzenną. Pojedyncze gniazdo nie przekracza 0,50 ha (najczęściej 0,25-0,34ha). Powierzchnię między gniazdami odnawiamy najczęściej sosną i gatunkami światłożądnymi np. modrzewiem. (Fot. 3 i 4). Stosowana jest na średnio żyznych i umiarkowanie wilgotnych siedliskach dla przebudowy monokultury sosnowej na wielogatunkowe i różnowiekowe drzewostany sosnowo-bukowo-dębowe. W takich drzewostanach dobre miejsce dla rozwoju znajdują organizmy o zróżnicowanych potrzebach świetlnych oraz potrzebujące zarówno otwartych przestrzeni z bocznym ocienieniem jak i wnętrza lasu.

Kolejnym rodzajem rębni są rębnie złożone w których najczęściej wykorzystywane jest naturalny obsiew gatunków ciężkonasiennych: buka, dębów, jodły. Ograniczeniem jest występowanie osobników tych gatunków zdolnych do rozmnażania. Cięcia mają charakter stopniowego przerzedzania drzewostanów w trakcie którego pojawia się odnowienie, wymagania świetlne wraz ze wzrostem są coraz większe więc konieczne jest dalsze rozrzedzanie górnego piętra. Stosowana jest dla utrzymania zbliżonych do klimaksowych drzewostanów liściastych (Bk, Db) lub wielogatunkowych na żyznych siedliskach.

We wszystkich rębniach prace prowadzone są w oparciu o dokładne rozpoznanie warunków glebowych, wieku i stanu sanitarnego lasu, jego otoczenia, dla jak najlepszego realizowania celu hodowlanego.

Ważnym elementem wszystkich rębni jest pozostawianie kęp starodzrzewia o naturalnego rozpadu. Jest to element zwiększający bioróżnorodność, będący rezerwuarem martwego drewna i składnikiem kształtowania krajobrazu. (Fot. 5).

Proces odnowienia wymaga także zabiegów agrotechnicznych ułatwiających start młodego pokolenia jest nim np. przygotowanie gleby przez orkę bruzd. Proces ten m.in. odsłania wierzchnią warstwę gleby mineralnej i ogranicza w pierwszych latach konkurencję innej roślinności. (Fot. 6).

Koniecznym elementem ochrony sadzonek w okresie wiosennego sadzenia są doły na sadzonki (Fot. 7), których podstawowym zadaniem jest przechowanie (często przez kilka tygodni) wyjętych ze szkółki sadzonek blisko powierzchni sadzonej, w dobrych warunkach wilgotnościowych, osłoniętych od wiatru i słońca. Doły takie wykorzystywane są przez kilka sezonów a następnie zasypywane.